MÚA TUỒNG ( VŨ ĐẠO)
Hành động của các nhân vật trên sân khấu trước hết phải để cho khán giả thấy được, nghe được. Người diễn viên Tuồng sử dụng vũ đạo( múa), hệ thống nói lối, bài bản, làn điệu( hát) là hai phương tiện chính để lột tả tính cách, tâm trạng của nhân vật.
Múa Tuồng được hình thành từ những động tác sinh hoạt và hành động tâm lý trong cuộc sống xã hội của con người. Các thế hệ diễn viên đã chắt lọc những đông tác trong sinh hoạt, lao động hàng ngày: tiếp thu những tinh hoa của những hình thái múa dân gian, múa tín ngưỡng, tôn giáo, trong tế lễ, hội hè: trong múa cung đình và trong võ thuật dân tộc để xây dựng vũ đạo Tuồng theo một hệ thống động tác từ đơn giản đến phức tạp.
Múa Tuồng có những nguyên tắc nghiêm ngặt: Nội ngoại tương quan; tả hữu tương ứng; phì sấu tương chế; thượng hạ tương phù. Nghĩa là hành động bên trong, bên ngoài của nhân vật phải tương ứng; phải trái phải cân đối; tuỳ theo tính cách, tâm trạng của nhân vật để sử dụng liều lượng vũ đạo cho đúng; trên, dưới theo quy luật âm dương, phù hợp trong hoàn cảnh quy định.
Múa Tuồng có các chức năng: Chức năng minh hoạ, chức năng biểu hiện, chức năng trang trí, chức năng bài cảnh, chức năng giới thiệu loại hình.
Múa Tuồng có vai trò rất quan trọng trong nghệ thuật biểu diễn, nó không chỉ kích thích tình cảm trong diễn xuất, minh hoạ lời văn, thể hiện tâm trạng, tính cách nhân vật, diễn tả không gian sân khấu, mà múa Tuồng còn có khả năng độc lập biểu hiện nhân vật như các lớp diễn:" Liêm Cương tắm ngựa", "Châu Sương cấy râu"...
Như vậy, múa Tuồng là một thành tố quan trọng không thể thiếu trong nghệ thuật biểu diễn Tuồng. Nó nằm trong quy luật cấu trúc nghệ thuật sân khấu truyền thống Tuồng. Nó đã trở thành hệ thống động tác, hệ thống ngôn ngữ để nghệ sỹ Tuồng lột tả tâm trạng, tính cách nhân vật.
Năm 1959, nhà nước Việt Nam tập trung các nghệ nhân Tuồng ở nhiều tỉnh thành về Hà nội, thành lập Nhà hát Tuồng Trung ương. Nghệ nhân Nguyễn Quang Tồn, Bạch Trà đã xây dựng hệ thống cơ bản vũ đạo Tuồng và nghệ nhân Nguyễn Đình Nhi truyền dạy võ thuật dân tộc để các thế hệ học sinh Tuồng học tập, rèn luyện vũ đạo Tuồng trong các khoá đào tạo diễn viên Tuồng.
Nguyễn Khắc Duyên - Nhà hát Tuồng Việt Nam