NSND NGUYỄN NHO TÚY
NSND NGUYỄN NHO TÚY
(1897-1977)
Đội Tảo là tên gọi thân mật của Nghệ sĩ Tuồng Nguyễn Nho Túy . Ông sinh ra trong một gia đình nghèo ở làng Phú Hạnh thuộc huyện Điện Bàn. Ngay tử thuở thơ ấu, Nguyễn Nho Túy đã được cha - tức Thập Quảng, một chân lính hát Tuồng phục vụ ở kinh đô Huế - dạy hát, múa, trống, nhị, kèn, sáo, kiếm, võ... môn nào cũng dạy với tinh thần nghiêm khắc.
Cuộc đời nghệ thuật của Đội Tảo đi từ làm quân ó hiệu, quân báo đến thủ những vai đào, từ đào thế nữ, đào em đến đào chính, rồi thủ những vai kép, từ kép đi lớp không tên tuổi, kép em đến kép chính: kép trắng, kép đỏ, kép xanh, kép đen... và cuối cùng trở thành một bậc thầy của nghệ thuật Tuồng.
Để có được vị trí xứng đáng như vậy, ngoài tài năng thiên bẩm, Đội Tảo đã phải trải qua mấy mươi năm rèn luyện không mệt mỏi. Ông may mắn được trực tiếp học Tuồng với nhà soạn Tuồng lỗi lạc Nguyễn Hiển Dĩnh, với những diễn viên bậc thầy như Nhưng Đá, Quyền Ngữ...
Có thể nói, cuộc đời nghệ sĩ Nguyễn Nho Túy có thể hình dung bằng con đường học tập. Học vai lão Võ với Chánh Đệ, lão Văn với Chánh Phẩm. Học múa với Phó ca Trập ở Quãng Ngãi, với Ba Thu ở Huế. Học vai kép trắng với bà Cầm, lướt hia như thuyền lướt trên hồ lặng sóng. Học hát với Đội Em, bậc Thầy của đoàn Tuồng Cung đình. Học diễn xuất nét mặt với Cửu Đốc. Học nho, nôm, thơ, phủ, cách viết chân, triện, lệ, thảo. Học kinh, truyện, điển cố. Học sách thuốc Bắc, thuốc Nam, địa lý, tướng số. Học Võ nghệ với Chánh Lơn và trở thành một võ sĩ thực thụ. Tất cả những bài học ấy, từ kỹ thuật biểu diễn đến căn bản văn hóa đều nhằm một mục đích: phục vụ sân khấu Tuồng.
Cách mạng tháng Tám thành công, nghệ sĩ Đội Tảo tham gia xây dựng Đội Tuồng Cách mạng đầu tiên. Từ đó, ông đi sâu học tập, nghiên cứu lý luận nghệ thuật Cách mạng đầu tiên. Từ đó, ông đi sâu học tập, nghiên cứu lý luận nghệ thuật cách mạng, đường lối chính sách văn nghệ của Đảng. Tập kết ra Bắc có thêm điều kiện thuận lợi, Đội Tảo tham gia soạn giáo trình đào tạo lớp nghệ sĩ trẻ, viết báo phổ biến các công trình nghiên cứu về Tuồng. Ông lại chuyên tâm học tập, đúc kết những tinh hoa sân khấu trường phái Brếch, Xtanilapxki… Miền Nam giải phóng, nghệ sĩ lão thành Đội Tảo trở về quê Quảng Nam, đem sở học và tài nghệ của mình góp phần xây dựng thế hệ diễn viên nghệ thuật Tuồng non trẻ. Chỉ riêng tinh thần học hỏi, rèn luyện của Đội Tảo đủ để cho tất cả các thế hệ diễn viên sau này lấy làm tấm gương sáng. Các vai diễn nổi tiếng: Đổng Kim Lân (Tuồng Sơn Hậu); Triệu Đình Long thả con (Dương Chấn Tử); Hoàng Phi Hổ (Hoàng Phi Hổ quá giới bài quan); Lão Ngạn Quan (Giác Quan); Đào Công (Đào Phi Phụng); Tạ Ngọc Lân (Ngọn lửa Hồng Sơn); Quan Công (Đơn đao phó hôi)... Năm 1984, ông được Nhà nước phong tặng danh hiệu NSND.
TÁC GIẢ: NGUYỄN BẢO ĐÔNG
